سعادت انسان:
سعادت و تکامل انسان و جامعه در مکتب انبیاء، مخصوصا اسلام از دو راه پیش بینی شده است:
1- پیشبرد فرهنگ جامعه، و بیان ارزشهای انسانی، و ضرر و زیان کردارهای خلاف.
2- کیفر و مجازات دنیوی و اخروی، زیرا افراد بشر از جهت پیروی از قوانین جامعه یکسان نبوده، گروهی به قوانین الهی، یا بشری که برای نظم و اداره جامعه قرار داده شده احترام می‌گذارند، و گروهی بخاطر ترس از مجازات و کیفر از قوانین خلاف نمی‌کنند، در این میان افرادی وجود دارند که قوانین جامعه را هتک نموده، و نسبت به آن بی‌حرمتی می‌کنند، با مجازات و کیفر این عده از تکرار جرم جلوگیری شده، و موجب تسلی خاطر انسانهایی که ستم بر آنان روا شده است می‌شود، و این کیفر سبب می‌گردد که مجرمین دیگر به خود اجازه ندهند که بهم نوعان خود تعدی و به قانون بی‌حرمتی نمایند، و هم چنین سبب عبرت دیگران شده که فکر تجاوز و خلاف قانون نکنند.
قانون قصاص و اسلام:
قصاص و کیفر و مجازات مجرم در میان عرب قبل از اسلام فقط از راه قتل صورت می‌گرفت، و هیچ گونه حد و حدودی در کار نبود، و صرفا بستگی به قوت و ضعف طرف داشت، گاهی فردی را عوض دیگری می‌کشتند، و گاهی ده نفر، یا قبیله‌ای را مقابل یک نفر از بین می‌بردند، ولی اسلام که در هر موضوع واقع را در نظر می‌گیرد، نه هم چون یهود تنها بر قصاص تکیه می‌کند، و نه مانند مسیحیان فقط راه عفو، و یا دیه را ملتزم می‌شود، زیرا در شرائطی ممکن است الزام به قصاص تولید مفاسدی کند، و حتمی بودن آن در این صورت خلاف عقل است، نظیر آن که قاتل برادر مقتول، یا پیوند دیگری با وی داشته باشد، در این موارد اجبار بر قصاص علاوه بر غم و اندوهی که نصیب فامیل از ناحیه مقتول شده، داغ دیگری باید از ناحیه قصاص متحمل شوند. بدین سبب اسلام حد وسطی را انتخاب نموده، نه بکلی قصاص را لغو کرده، و نه راه را در آن منحصر دانسته است، بلکه اجازه قصاص داده، و در عین حال عفو و دیه را نیز مجاز شمرده است، و فرموده وَ أَنْ تَعْفُوا أَقْرَبُ لِلتَّقْوی «1» در عین حال مساوات بین قاتل و مقتول را شرط نموده، و آزاد را مقابل آزاد، و بنده را مقابل بنده، و زن را مقابل زن قرار داده است.
......
مطالعه ی متن کامل کتاب "حقوق و قصاص و دیات" در سایت رسمی اینفو کتاب