خانواده تنها جمعی از افراد نیست بلکه گروهی پویاست که ارتباط بین آنان، انجام کار و فعالیت مشترک بر اساس هدف مشترکی انجام می گیرد که تحقق این هدف نیازمند ایجاد یک ارتباط عاطفی و صمیمی بین اعضای خانواده است. پیوند عاطفی موجب می شود اعضای گروه در تأمین نیازهای یکدیگر به صورت فعال مشارکت نمایند و این امر حاصل ارتباط صحیح بین افراد خانواده است و این ارتباط حاصل نمی گردد مگر آنکه اعضای گروه با نوعی تفهیم و تفاهم و درک متقابل با هم تعامل داشته باشند. رسانه ها را هر چند عامل کفر دانسته اند و برخی اندیشمندان ورود ابزارهای رسانهای به محیط خانواده و اجتماع را به ورود بیگانه تعبیر کردهاند و رسانه را از عوامل مؤثر به دگرگونیهای خانواده میدانند. اما در کنار این مسئله میتوان به پیآمدهای مثبت آن از جمله افزایش سطح آگاهی اعضای خانواده در زمینههای مختلف و اصلاح رفتار فردی و اجتماعی اشاره نمود. رسانهها میتوانند بر موضوعاتی همچون تربیت فرزندان و چالشهای درون خانواده تأثیر بگذارند. رسانهها بهتر از هر عامل دیگری میتوانند با فرهنگسازی مثبت، آثار منفی فرهنگی حاصل از کارکرد رسانهها را بیاثر سازند و برای عملی کردن این موضوع، ساخت برنامههای ویژه نیاز نیست و به راحتی میتوان این فرهنگ را منتقل کرد.فضای ایجاد شده از سوی برنامههای مختلف به ویژه سریالها و فیلمها، قابلیت زیادی را برای گنجاندن پیام در خود دارند و باید به طور شایسته به آن توجه شود.پیامهای کوتاه و زیرنویسهای تلویزیونی میتواند یکی از ظرفیتهای رسانه در انتقال پیام و افزایش سطح آگاهی مخاطب باشد. ازاینرو مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما کوشیده است با بهرهگیری از آموزههای اخلاقی دینی و با رعایت ایجاز، مجموعه زیرنویسهای تلویزیونی خانواده را آماده و در اختیار برنامهسازان رسانه قرار دهد تا یاریگر رسانه در استفاده از این ظرفیت باشد
......
ادامه مطلب ...ضرورت مدیریت در اجتماع کوچک خانواده بر کسی پوشیده نیست. اسلام، سرپرستی خانواده را برعهده مرد گذاشته و او را در عرصه خانوادگی قوّام و حاکم قرار داده است و در عین حال تواناییهای زن را نادیده نگرفته و مسئولیت مدیریت داخلی کانون خانواده را به او سپرده است.شوهرداری، خانه داری و نقش مادری سه وظیفه اصلی و خطیر زن در خانواده است که بدون برخورداری از تدبیر و مدیریت از عهده آنها بر نخواهد آمد.مدیریت شایسته زن و شوهر در خانواده است که از آنها الگو و اسوه می سازد و این مدیریت بر اجتماع نیز اثری سازنده میگذارد. در مقابل، سوء مدیریت هر کدام از زن و شوهر در این عرصه آثار نامطلوبی از خود بر جای میگذارد وگاه به فروپاشی خانواده می انجامد.زن چگونه میتواند وظایف خود را در خانواده به شایستگی انجام دهد؟ شوهرداری چیست و چه اهمیتی دارد؟ اصول و راه و رسم اَن چیست؟ زن چه نقشی در آرامش شوهرش دارد؟ خانه داری چیست؟ چه جایگاهی دارد؟ راه و رسم اَن چیست؟ زن چگونه می تواند کانون خانواده را مدیریت کند و مایه گرمی و نشاط اعضای خانواده گردد؟ نقش مادری چیست؟ لذت مادری چگونه است؟ مادر چه وظیفه ای در تربیت فرزندان دارد و توجه به چه نکاتی در تربیت بر او لازم است و حقوق مادری چیست؟
اینها برخی از پرسشهایی است که پاسخ اَنها را درکتاب حاضر می یابید. در این کتاب سعی شده است مطالبی عرضه گردد که در اداره خانه و خانواده مفید باشد. به مناسبت هر بحثی کوشیده ایم از اَیات و روایات بهره گیریم به این امید که کوشش ما مرضّی خداوند متعال باشد.در پایان از پژوهشگر ارجمند حجت الاسلام جناب اَ قای نعمت الله یوسفیان که زحمت تهیه و تدوین این متن را برعهده داشتند، تقدیر و تشکر می شود.
......
ادامه مطلب ...پیش گفتاریکی از پایه های اصلی توسعه اقتصادی، «اصلاح الگوی مصرف» است . افزایش درآمد سرانه ملّی، بدون این اقدام اساسی ، نمی تواند نقش مؤثّری در توسعه پایدار ، ایفا نماید ؛ زیرا اگر الگوی مصرفْ اصلاح نگردد ، مصرف بی رویه، موجب تباهیِ منابع قابل سرمایه گذاری می شود و زمینه رشد اقتصادی و رفاه جامعه در بلندمدت از بین می رود . همچنین امکان مشارکت در هزینه های عمومی و بهبود توزیع درآمد فراهم نمی شود ؛ از این رو ، موضوع اصلاح الگوی مصرف در نظام اسلامی، از اهمّیت ویژه ای برخوردار است . نام گذاری سال جاری (1388) توسّط رهبر فرزانه انقلاب اسلامی ، حضرت آیه اللّه خامنه ای، به نام «سال اصلاح الگوی مصرف»، قطعا ، اهمیت بررسی این موضوع را دوچندان نموده است
1-.پایه های توسعه اقتصادی، عبارت است از : دانش ، برنامه ریزی، کار، بازار، مصرف و دولت . در اسلام ، علاوه بر این اصول ، برای توسعه پایدار اقتصادی ، پایه های دیگری نیز مطرح شده اند، مانند : اصول اعتقادی ، اصول حقوقی ، اصول اخلاقی ، اصول عبادی و... . در این باره، ر . ک : توسعه اقتصادی بر پایه قرآن و حدیث .همان طور که در سخنان ایشان اشاره شده ، اصلاح الگوی مصرف ، فقط یک مسئله اقتصادی نیست ؛ بلکه ابعاد فرهنگی و اجتماعی نیز دارد. (1) اصلاح الگوی مصرف، می تواند به خودسازی انسان و مهار تمایلات غریزی او مانند : خودخواهی ، حرص ، طمع و تجمل گرایی کمک کند و با ریاضت اختیاری، موجب شکوفایی معنوی انسان گردد . از این رو ، همه پیروان قرآن و علاقه مندان به پیشرفت و بالندگی اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی ملّت ایران ، باید همه توان خود را به کار گیرند تا حرکت مبارکی که با نام گذاری سال جاری آغاز شده، هر چه بیشتر تقویت شود . بی تردید ، نخستین گام در جهت تقویت این حرکت و پاسخگوییِ مثبت به این دعوت سرنوشت ساز ، آشنایی دقیق با الگوی مصرف از نگاه قرآن و احادیث اسلامی است . گفتنی است که در قرآن و احادیث اسلامی، چیزی تحت عنوان «الگوی مصرف» به طور مستقل، مطرح نشده است؛ امّا با ملاحظه و جمع بندی آیات و روایاتی که در باره انفاق ، نفقه ، قصد ، اقتصاد ، قناعت ، تقدیر در معیشت ، اسراف ، تبذیر ، اتراف و همانند آنها آمده، می توان دیدگاه اسلام را در باره الگوی مصرف، استنباط کرد . کتاب الگوی مصرف از نگاه قرآن و حدیث ، برای نخستین بار و با نظمی نوین ، آیات و روایاتی را که با تأمّل در آنها، رهنمودهای اسلامی در باره الگوی مصرفْ قابل ارائه اند، بررسی کرده است.
......
ادامه مطلب ...خداوند درباره ضرورت امانت می فرماید: «إِنّ اللّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدّوا اْلأَماناتِ إِلی أَهْلِها…»1 خداوند به شما فرمان می دهد که امانت را به صاحبان آن برسانید. یکی از ویژگی های برجسته هر انسان جوینده تعالی و کمال امانت و امانتداری است که آثار و برکات فراوانی در تعالی شخصیت انسان و زندگی افراد جامعه دارد و در فرهنگ دینی بسیار مورد تاکید است و جزو نخستین مصادیق حقوق اجتماعی است که پیش از اسلام نیز مورد احترام بوده است. بدین جهت امانت داری ملائم با طبع و سرشت آدمی است. چنانچه پیامبر صلی الله علیه و آله خود را متصف به این صفت الهی می داند و می فرماید: «إِنّی لَکُمْ رَسُولٌ أَمینٌ»2 من برای شما فرستاده ای امین هستم. و از همه مهمتر اینکه امام صادق علیه السلام آن را نشانه شیعه می داند و می فرماید: «شیعتنا اهل الوفاء و الامانه» شیعیان ما اهل وفای به عهد و امانت داری هستندامانتداری در سه حیطه مطرح است حفظ اموال، حفظ اسرار و حفظ ناموس و گسترش امنیت و آسایش در جامعه در گرو این فضیلت اخلاقی است و هر اندازه که میزان اعتماد و اطمینان در فضای جامعه بیشتر باشد بیشتر می توان به سلامت آن جامعه و تکامل آن پی برد و در چنین جامعه ای است که افراد می توانند استعدادهای خود را شکوفا سازند. زمانی که بی اعتمادی بر فضای جامعه ای حاکم باشد میزان زیادی از نیروهای جوامع بر سر پیدا کردن راه یابی برای برون رفت از بی اعتمادی هرز می رود و شاید دیگر همتی بر انجام کاری بدیع و نو باقی نماند. رسانه ملی وظیفه دارد چنین مفاهیمی را در جامعه اسلامی ترویج دهد و فرهنگ سازی کند. امانت داری یکی از مواردی است که نه تنها باید میان مردم حاکم باشد بلکه باید بین حاکمان حکومتی و کارگزاران نظام اسلامی رواج داشته باشد چرا که مسئولیت پذیری و منصب و مقام نوعی امانت الهی تفسیر شده است و مدیران و کارگزاران نظام باید برای حفظ این امانت نهایت تلاش و کوشش خویش را به کار گیرند تا مبادا از آن سوء استفاده شود و یا در امانت خیانت شود. در اسلام ضرورت امانت داری حتی در مورد غیر مسلمان سفارش شده است چنانچه امیرالمومنین علی علیه السلام می فرماید: «هرگاه امانتی به تو سپردند آن را بازگردان و خیانت نکن با کسی که به تو خیانت می کند».1 حضرت با تاکید بر ادای امانت حتی در صورت خیانت طرف مقابل بر ضرورت و اهمیت امانت داری در میان مردم تاکید می ورزند. در واقع حضرت خیانت طرف مقابل را دلیلی برای خیانت یک مسلمان نمی داند و تاکید می کند که مسلمان در هر صورت باید امانت دار باشد.
......
ادامه مطلب ...قرآن کتاب هدایت است. کتاب پند و اندرز و عبرتگیری است. کتابی است که هیچ باطل و گزافه و مبالغهای در آن راه ندارد و همه از سوی خداوند حکیم نازل شده است.قرآن برای هدایت و ارشاد مردم از روش معرفی الگو نیز بهره برده است. ازاین رو هم به بیان الگوهای مثبت پرداخته که باید آنها را سرلوحه زندگی قرار داد و هم به الگوهای منفی پرداخته که باید از آنها اجتناب و پرهیز داشت.بنابراین برای پاسخ به نیاز جامعه به الگوهای سازنده و واقعی و جلوگیری از رخنه الگوهای کاذب غربی که روح و قلب جوانان ما را هدف قرار داده اند، جا دارد تا نهادهای فرهنگی از جمله رسانه ملی در ترویج این الگوها و شخصیتهای قرآنی گامهای اساسیتری بردارند.بر این اساس تحقیق حاضر بر آن است تا با بیان شخصیتهای مثبت و منفی از مردان و زنان و بیان شناسههای مختلف زندگی آنان چون، شناسه اسمی، شناسه رفتاری و اخلاقی، شناسه تبلیغی و... گامی در جهت معرفی آنها بردارد.
......
ادامه مطلب ...نوشتار نورانی و مبارک و ارزشمندی که در پیش روی دارید، تنها برخی از «الگوهای رفتاری» آن یگانه بشریّت،
باب علم نبیّ،
پدر بزرگوار امامان معصوم علیهم السلام، تنها مدافع پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم به هنگام بعثت و دوران طاقت فرسای هجرت، و جنگ ها و یورش های پیاپی قریش، و نابود کننده خط کفر و شرک و نفاق پنهان، اوّل حافظ و جامع قرآن، و قرآن مجسّم، حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام است. که همواره با قرآن بود، و با قرآن زیست و از قرآن گفت، و تا بهشت جاویدان، در کنار چشمه کوثر و پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم، وحدتشان جاودانه است.مباحث ارزشمند آن در حال تکامل و گسترش است،نورانی است،نورِ نور است،عطر آگین از جذبه های عرفانی وشناخت و حضور است
...... ادامه مطلب ...
مقاله «جهانی سازی، عدالت اقتصادی و مهدویت» در پی آن است تا اثبات کند نهادها و سازکارهای نظام اقتصادی سرمایه داری جهانی به سرکردگی ایالات متحده آمریکا نتنها عدالت اقتصادی به ارمغان نمی آورد، بلکه جهان را پر از ظلم، تبعیض، فقر و نابرابری بیش از پیش خواهد کرد و پارادایم مرسوم کنونی بازار آزاد سرمایه داری، علیرغم تاخت و تازهای کنونی خود سرانجام مفتضح خواهد شد و مردم جهان امید خود را به این پارادیم برای بهبودی اوضاع از دست خواهند داد و پارادایم جدیدی که یکی از موضوعات اصلیش تبیین عدالت جدید است، به منصه ظهور خواهد رسید. این پیام امید بخش که از آن قرآن کریم و روایت می باشد، مهدویت همان پارادایم جدید است.شاخص های عدالت اقتصادی مهدوی عبارتند از: رشد اقتصادی پایدار، حذف فقر، کاهش مداوم نابرابری ها و آموزه کفایت در مصرف. با استفاده از این شاخص ها که از آیات و روایات بدست آمده اند: اولا جهانی سازی سرمایه داری سالارانه به نقد کشیده شده، ثانیا گفته شد که در شرایط حساس کنونی تنها راه حفظ نظام اجتماعی- فرهنگی اسلامی ایران راهبرد رشد عادلانه است که هدفش دسترسی به شاخص های عدالت اقتصادی مهدوی در سطح ملی می باشد و نهایتا وفاق ملی بر این شاخص ها رمز موفقیت جمهوری اسلامی ایران در اجرای عدالت اقتصادی می باشد.
...... ادامه مطلب ...
در جهان معاصر، سازمان ها رکن اصلی جوامع هستند و شرایط مختلف زمانی و مکانی ، و نیز نیازهای گوناگون انسان ها، باعث ظهور و گسترش روز افزون سازمان ها و مؤ سسات مختلف شده اند. سازمان های مختلف تقریبا در تمام شئون زندگی انسان امروزی ، از هنگام تولد تا مرگ تاءثیر گذار هستند. بدیهی اس که سازمان آن گاه می تواند در به انجام رساندن ماموریت ها و رسیدن به اهداف خود موفق گردد که مدیرانی توانمند و کار آمد زمام امور آن را به دست داشته باشند؛ چرا که مدیریت مهم ترین عامل در تداوم حیات و استمرار موفقیت سازمان بوده و نقشی بسیار مهم و حیاتی در رشد، بالندگی و پیشرفت سازمان بر عهده دارد.از سوی دیگر، در موفقیت و اثر بخشی مدیریت عوامل گوناگونی تاءثیر گذارند که فرهنگ یکی از مهم ترین آن هاست . عوامل مختلف فرهنگی ، تاءثیر عمیق و انکار پذیری در مدیریت و ساخت های گوناگون آن دارند، و در پی ریزی نظام مدیریت مناسب برای سازمان ها در جوامع مختلف ، با فرهنگ های متفاوت ، توجه به عامل مهم فرهنگ و تفاوت های فرهنگی ، امری ضروری و اجتناب ناپذیر می نماید. به این نکته نیز باید توجه داشت که اگر چه اصول سازمانی ناظر بر ساختار و فن آوری در فرهنگ ها و ملل مختلف ، تا حدودی به هم شبیه هستند؛ اما اختلافات ملی و منطقه ای در کارکردهای مدیریت همچنان تاءثیر گذار بوده و تاءثیر فرهنگ بر عملکرد و رفتار افراد، در محیطهای کاری به وضوح مشاهده می شود.در اواخر دهه 1960 میلادی ، هاف استد 1 مطالعات و تحقیقاتی را با هدف اثبات نقش و تاءثیر تفاوت های فرهنگی بر مدیریت انجام داد. این تحقیقات بعد از او پی گیری و دنبال شد. یافته اصلی مطالعات هاف استد گویای آن است که سازمان ها به شدت تحت تاءثیر فرهنگ هستند؛ به گونه ای که تاءثیر فرهنگ در سازمان ، از تاءثیر گذاری تاءثیر قرار می دهد.
......
ادامه مطلب ...چطور می توان در درس خواندن موفق شد؟نمی توانم درسهایم را حفظ کنم، هر چه می خوانم حفظ نمی شوم.علت چیست؟
در مورد آینده ی تحصیلی خود، بسیار نگران هستم و احساس یأس می کنم.در برخی از موارد که مسایلی را با دست اندرکاران مدرسه مطرح می کنیم با کم کردن نمره ی انضباط مواجه می شویم و به خاطر این که به ما شخصیت نمی دهند، به آنها اعتماد نداریم.عدم هماهنگی اخلاقی نیز با سایر افراد دارد. چه کنم؟
ای کاش در مدرسه ما به همان اندازه که به تعلیم و آموزش بچه ها اهمیت داده می شد،به مسایل پرورشی نیز توجه می کردند.فقط آموزش که به درد ما نمی خورد.ما از نظر اخلاقی هم باید پیشرفت کنیم. نقش مدرسه خلاصه ی تعدادی از نامه های نوجوانان راهنمایی و دبیرستانی را ملاحظه کردید. دانش آموزانی که امیدهای فردای جامعه اند، خود امید می جویند و آنهایی که در دو بُعد تعهد و تخصص اجتماع را باید خودکفا کنند، در هر دو زمینه مشکلاتی دارند.ازآنجایی که کشور ما یکی از جوانترین جوامع دنیاست و در آن بیش از 20 میلیون نوجوان و جوان وجود دارد که بخش عظیمی از این جمعیت کثیر درمدارس راهنمایی و دبیرستانها تحصیل می کنند، لذا می توان گفت که بهترین موقعیتی که می شود با نوجوانان ارتباط منسجم و منظمی برقرار کرد، از طریق دستگاه تعلیم و تربیت است.به ویژه این که بهترین سالهای عمرشان را در مدارس می گذرانند.اگر این واقعیت را بپذیریم که غالب خانواده ها برنامه ای برای تربیت و پرورش فرزندان خود ندارند و به طور تصادفی و بی نقشه با فرزندان خود برخورد می کنند، اهمیت دستگاه تعلیم و تربیت و مدرسه در این دوران آشکار می شود. نگرش نوجوان به مدرسه نوجوان چه نوع تلقی و برداشتی از مدرسه دارد؟ و احساس او نسبت به این موضوع چیست؟
دوره ی نوجوانی،زمانی آغاز می شود که نوجوان دوره ی دبستان ابتدایی را پشت سر گذاشته و دوره ی راهنمایی را شروع می کند و این به معنای آن است که به مدت پنج الی شش سال، تجربیاتی را در مدرسه به دست آورده است. لذا نگرش آنان به مدرسه، متأثر از تجربیات دوره ی ابتدایی می باشد و در مقطع راهنمایی، نگرش آنان تا حدودی متعادل می شود.
...... ادامه مطلب ...
دانشمندان ایران بنیانگذار علوم هستند.
در دنیای امروز که از دید سیاسی و اقتصادی، بزرگترین دوران پرغوغا و هیاهوی تاریخ و عصر رنج آفرین و قرن عصیان‌ها به شمار می‌رود و از یک سو جنگ‌ها و ننگ‌ها و فریب سازی و حقه بازی و دروغ پردازی در سر لوحه‌ی حیات دولتها و برنامه‌ی صلح دوستان بشری قرار گرفته، به طوری که روان و اعصاب انسان‌ها و آرامش خاطر آنها را همه روزه تهدید می‌کند و از سوی دیگر، پرونده‌ی زندگانی اکثریت مردم، در دادگاه فشار اقتصادیات، تحت بررسی و پیگرد زمان بوده و همه را در تلاش معاش مجبور ساخته است، از رهگذر دیگر سیاست برده گیری استعمار جدید برای زندانی ساختن اندیشه‌ها، بلکه ترور افکار، شاهکارهایی به کار انداخته که گروهی را سرگرم مطالعه داستان‌ها و مجلات عشقی و سکسی و گروه دیگری را سرمست پیمانه‌های خردزدای ویسکی و عده‌ای را دلباخته‌ی فیلم‌های رهزنان حیات و فرهنگ نموده، افکار و اندیشه توده‌های بسیار دیگری را در بست، مسحور و مقهور صفحات و نغمات موسیقی قرار داده تا آنجایی که لانه و کاشانه و سیاست بیگانه را فراموش کردهاند.در چنین زمانی، اگر کتابی منتشر شود که اصولا بر خلاف تمایلات و مسیر اجتماعی اکثریت مردم باشد و در هر چاپ به اندک وقت نسخه‌های آن نایاب و یا به چند برابر قیمت اصلی فروش رود، برای ما این استقبال بی‌نظیر، از نظر درک حقایق زندگی، امید و نومیدی است، چرا که با همه سیاست‌های ضد اخلاقی و معنوی، هنوز روح تحقیق و اندیشه و آزاد فکری در این سامان، حیات خردمندانه خود را از دست نداده و اگر از طرف دانشوران و میهن دوستان روحیه‌ها و روان‌ها تقویت شود، ملت پژوهشگر ما میتواند در برابر ملل متفکر و مبتکر باز هم خودنمایی کرده بلکه با یک درجه ارتقاء فکر، در مبانی مختلف علمی به رهبری دیگران هم قیام نماید.برای ما ایرانیان موجب ارزش و افتخار است که در بسیاری ازمنه پرچمدار دانش و پیشرفت‌های علمی و فکری بوده و حتی میتوان ادعا کنیم، قسمت‌های شگرفی از زیربنای کاخ‌های دانش بشری، به دست ما ایجاد و استوار گردیده و همین جامعه‌ی خرد پژوه ما بوده که امثال بوعلی سینا را که به قول محققان اروپایی پدر دانش زمان بوده است، به دنیای شرق و غرب تحویل داده‌ایم، همین ما بوده‌ایم که در اغلب علوم و صنایع و هنرهای حقیقی، تا مرحله استادی رهنمای ملل دیگر بوده‌ایم، در اینجا ذکر یک به یک رشته‌های علمی دانشمندان ما از عهده بحث در این کتاب خارج است، کسانی که بیشتر مایلند به تاریخ پر افتخار علمی ایران پی برند باید به کتب ایرانشناسی و نوشته‌های بعضی از محققین و مستشرقین رجوع کرده تا به خوبی بدانند علماء و دانشمندان ایرانی چگونه در بیشتر مراحل فرهنگی پایه گذار حتی علوم جدید بوده‌اند و به خصوص در علم پزشکی سهم بسیار پر ارزش و مقام اول را دارا هستند. هم اکنون ما وارث همان استعداد هستیم که اگر در هر زمان تحت رهبری صحیح قرار گیریم، باز در همین روز و فردای این روز می‌توانیم از نظر استعداد و لیاقت فکری، مردان فکور و دانشمندی به دنیا ارائه دهیم که بر افتخار خود و این کشور باستانی بیفزاییم.
...... ادامه مطلب ...
شخص و شخصیت
موضوع این اثر، آسیب شناسی شخصیت و محبوبیت زن؛ با تأکید بر رفتار ناهنجار بدحجابی و لاقیدی است؛ یعنی سهل انگاری در باره ی حجاب و بی اعتنایی به حدود و مرزهای آن، که خداوند متعال بر اساس فطرت برا ی حفظ کیان شخصیت و تزلزل مقام معشوقه بودن وی دارد. اما پیش از ورود به این مقوله و بررسی جنبه های مختلف آن، لازم است ابتدا اندکی در باره ی شخص و شخصیت به بحث بپردازیم.انسان دارای شخص و نیز شخصیت است: شخص آدمی همان جسم و خصوصیات و شمایل ظاهری اوست، اما شخصیت انسان روح و مجموعه صفات و ملکات روحی و روانی است. شخص آدمی در رحم ساخته می شود و انسان در شکل گیری آن اختیاری ندارد: «هُو الّذی یُصوِّرکم فی الاَرحامِ کَیف یشاءُ»
اما شخصیت انسان در رحِم دنیا تکّون پیدا می کند و آدمی در سازندگی و رشد یا تباهی و انحطاط آن مؤثر است و درچگونگی شکل گیری آن اختیار دارد. سمت حرکت و مقصد جسم و شخص، روح و شخصیت نیز با یکدیگر فرق می کند: شخص انسان، مادی است و همواره متمایل به مادیات و تغذیه از آنهاست، اما شخصیت و روح، ملکوتی است و پیوسته تمایل به معنویات و بهره وری از آنها دارد.کودک، زندگی نباتی و حیوانی دارد و انسانیت و اعتلای شخصیت او بالقوه است؛ یعنی بذرو استعداد انسانیت در نهاد او کاشته شده است که درصورت وجود شرایط مساعد محیطی و تربیتی شکوفا گشته و به فعلیت می رسد، ولی اگر در شرایط نامطلوب قرار گرفت نه تنها آن استعدادهای انسانی شکوفا نمی گردد بلکه چه بسا روح انسانی او مسخ گشته و به حیوانیت تبدیل می گردد؛ یعنی به صورت، انسان ولی به سیرت، حیوان است.از این جا روشن می گردد که فرق بین انسان وحیوان این است که حیوان در موقع تولد حیوانیتش بالفعل و در همان حال است و حقیقت او همان است که آفریده شده است، اما انسان در هنگام تولد حامل استعداد انسانیت و علّوِ شخصیت است ولی از انسانیت بالفعل و مشهود برخوردار نیست، اگر ارزش های والای انسانی و الهی در او شکوفا گشت و به فعلیت رسید، به مقام شامخ انسانیت مفتخر می گردد و این مقام، همان است که ملائکه بر آن سجده کردند.بنابراین، امتیاز انسان از حیوان به همان شخصیت انسانی و الهی اوست و همین شخصیت الهی انسان است که ضامن پای بندی به تعهدات و مسئولیت ها و رعایت حقوق دیگران است و اگر انسانیت در او رشد نکند و از شخصیت والای انسانی برخوردار نگردد دچار خسارت عظیمی شده که در موقع مرگ و در عالم قبر و قیامت خود را نشان می دهد و حسرت و پشیمانی غیر قابل توصیفی او را فرا خواهد گرفت
...... ادامه مطلب ...
تاریخچه روانشناسی سازمانی
قبل از سال 1900 حتی نامی از روانشناسی سازمانی وجود نداشت. تا اینکه روانشناسی به نام برایان مقاله‌ای در این باره که چگونه تلگرافچیهای حرفه‌ای مهارت خود را در زمینه فرستادن و گرفتن پیام توسعه دهند، انتشار داد. چند سال بعد در سال 1904 مطالعه روانشناختی تحت عنوان فعالیتها و کنشهای بهم پیوسته که در زندگی روزانه آشکار می‌شود، انجام گرفت که گامهای آغازین در مطالعات مربوط به حوزه روانشناسی سازمانی بود. سه شخص به عنوان پدران بنیان گذار روانشناسی سازمانی شناخته شده‌اند که هر چند بطور مستقل کار کردهاند، ولی در اصل آنها آشکارا همپوشی داشته است. والتر دلیل اسکات به عنوان یک روانشناس بر این نکته تأکید داشت که رهبران مؤسسات بازرگانی در تبلیغات خود نیاز به کاربرد علم روانشناسی دارند. فردریک تیلور ارزش طراحی مجدد شرایط کاری را برای دستیابی به بازده والتر برای کارخانه و دستمزدی بهتر را برای کارگران محقق ساخت. هوگو مونستربرگ یک روانشناس آلمانی یا آموزش آکادمیک سنتتی بود. او به کاربرد روشهای سنتی روانشناسی به مشکلات عملی صنعت علاقمند بود. او در کتاب خود گزینش کارکنان ، طراحی شرایط کار و کاربرد روانشناسی فروش را مورد بحث قرار داده است. بعد از جنگ جهانی اول و دوم روانشناسی سازمانی توسعه بیشتری پیدا کرد و قلمرو تخصصی خود را وسعت داد.
استخدام و گزینش کارکنان
استخدام و گزینش کارکنان برای محیطهای کاری ، ادارات ، سازمانها ، کارخانجات و … حائز اهمیت فراوانی است. نیازهای یک سازمان ، تواناییها و قدرتهای لازم برای احراز یک وظیفه و شغل انتخاب افراد مناسب طراحی می‌سازد. روانشناسی سازمانی در بررسی ویژگیهای افراد مفید برای احراز یک شغل نقش اساسی دارند.
...... ادامه مطلب ...
پرسش
اسلام برای واگذاری مدیریّتها به افراد، چه اصلی را مورد تأکید قرار داده است؟
پاسخ
در اسلام روی مسألة «انتخاب اصلح، تأکید شده است؛ چنانکه، درتاریخ زندگی پیغمبر اسلام آمده است که او از میان تمام مسلمانان، جوان بیست و چند سالهای را به نام «عَتّاب بنِ اَسید» برای فرمانداری «مکّه» برگزید؛ و فرمانی به نام وی صادر کرد، و چون انتخاب این جوان با توجّه به کمی تجربیّات او، درمیان اصحاب و یاران سؤال انگیز بود؛ و کمتر موردی در گزینشهای پیامبر ص شبیه آن پیدا می‌شد که برای مرکز بسیار حسّاسی همچون مکّه فرد بسیار جوانی را انتخاب کند، با یک جمله به تمام سؤالاتی که در اذهان مطرح بود پاسخ داد، رو به سوی «عتّاب» کرده فرمود :
«یا عَتّابُ تَدْری عَلی مَنِ اسْتَعْمَلْتَُکَ؟ اَسْتَعْمَلْتُکَ عَلَی أَهْلِ اللهِ عَزَّوَجَلَّ! وَلَوْ أَعْلَمُ لَهُمْ خَیْراً مِنْکَ اسْتَعْمَلْتُهُ عَلَیْهِمْ؛» اسدالغابه، 3/385 ای عتاب آیا می‌دانی تو را برای چه به این مقام برگزیدم؟ و بر کدام قوم فرمانروا کردم؟ تو را فرماندار «اهل الله» عزوجل اهل حرم و ساکنان مکه نمودم؛ و اگر درمیان مسلمانان کسی را برای این مقام «شایسته‌تر» از تو می‌یافتم، این کار را به او می‌سپردم! با ز در همین زمینه، پیامبر اسلامص به صورت یک دستور کلی می‌فرماید :
«مَنْ وَلَّی مِنْ أَمْرِ الْمُسْلِمینَ شَیْئاً فَوَلّی رَجُلاً وَ هُوَ یَجِدَ مَنْ هُوَ أَصْلَحُ لِلْمُسْلِمینَ مِنْهُ فَقَدْ خانَ اللهَ وَ رَسُولَهُ»کسی که چیزی از امور مسلمین را بر عهده گیرد، سپس فردی را عهده دار کار مهمّی کند، در حالی که فرد اصلح از او را می‌یابد، خیانت به خدا و رسول او کرده است!و نیز در حدیث دیگری از آن حضرت آمده است :
«مَنْ قَلَّدَ رَجُلاً عَلَی عِصابَهٍ وَ هُوَ یَجِدَ فی تِلْکَ الْعِصابَهِ أَرْضی مِنْهُ فَقَدْ خانَ اللهَ وَ خانَ رَسُوَلَهُ وَ خانَ الْمُؤْمِنینَ» السّیاسة الشرعیه/716 کسی که کار گروهی را بر عهده کسی بگذارد که درمیان آن گروه فردی از او شایسته‌تر پیدا می‌شود، خیانت به خدا و رسول خدا و مؤمنین کرده است.بنابراین، اصل اساسی در تقسیم پستها در حکومت اسلامی و سپردن مدیریّتها و فرماندهی به افراد، همان اصل گزینش شایسته‌ترین افراد است. و انحراف از این خط ، خیانتی است به خدا و پیامبر و همة جامعة اسلامی.در حدیثی از رسول خداص یکی از نشانه‌های قیام قیامت و نابودی جامعة بشریّت «سپردن کارها به نا‌اهل» شمرده شده است؛ پیغمبر اکرمص می‌فرماید:
«اِذا ضُیِّعَتْ الْاَمانَهُ اِنْتَظِرِ السّاعَهَ قیلَ یا رَسُولَ اللهِ وَ ما أَضاعَتْها؟ قالَ اِذا أَسَدِیَ الْاَمْرُ اِلی غَیْرِ أَهْلِهِ فَاْنَتَظِرِ السّاعَهَ» السّیاسة الشرعیه
هنگامی که امانت ضایع گردد منتظر پایان جهان باش!عرض کردند ای رسول خدا! منظور از ضایع کردن امانت چیست؟ فرمود هنگامی که کارها به دست غیر اهلش سپرده شود، منتظر پایان جهان باش.
......
ادامه مطلب ...نوشتار نورانی و مبارک و ارزشمندی که در پیش روی دارید، تنها برخی از «الگوهای رفتاری» آن یگانه بشریّت،باب علم نبیّ،پدر بزرگوار امامان معصوم علیهم السلام،تنها مدافع پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم به هنگام بعثت و دوران طاقت فرسای هجرت، و جنگ ها و یورش های پیاپی قریش،و نابود کننده خط کفر و شرک و نفاق پنهان،اوّل حافظ و جامع قرآن، و قرآن مجسّم،حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام است. که همواره با قرآن بود، و با قرآن زیست و از قرآن گفت، و تا بهشت جاویدان، در کنار چشمه کوثر و پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم، وحدتشان جاودانه است.مباحث ارزشمند آن در حال تکامل و گسترش است،
نورانی است،
نورِ نور است،
عطر آگین از جذبه های عرفانی وشناخت و حضور است
......
ادامه مطلب ...الگوهای رفتاری و عنصر زمان و مکان رفتارهای امام علی علیه السلام برخی اختصاصی و بعضی عمومی است، که باید در ارزیابی الگوهای رفتاری دقّت شود.گاهی عملی یا رفتاری را امام علی علیه السلام در شرائط زمانی و مکانی خاصّی انجام داده است که متناسب با همان دوران و شرائط خاصّ قابل ارزیابی است، و الزامی ندارد که دیگران همواره آن را الگو قرار داده و به آن عمل کنند، که در اخلاق فردی امام علی علیه السلام نمونه های روشنی را جمع آوری کرده ایم، و دیگر امامان معصوم علیه السلام نیز توضیح داده اند که:
شکل و جنس لباس امام علی علیه السلام تنها در روزگار خودش قابل پیاده شدن بود، امّا هم اکنون اگر آن لباس ها را بپوشیم، مورد اعتراض مردم قرار خواهیم گرفت.یعنی عُنصر زمان و مکان، در کیفیّت ها تأثیر بسزائی دارد.
......
ادامه مطلب ...